Gedichten fan de moanne Archives - Page 16 of 22 - Rixt

23 oktober 20198 maart 2020

Twa skeppingsgedichten

Sytse Jansma syn twadde moannegedicht fan augustus.

De Amazoane stiet al skoften yn ´e brân. Hoe kin it dat der no pas omtinken oan jûn wurdt yn ´e media? Ik wie rekke troch de reaksje fan Juarez Saw, in man fan de Munduruku-stam yn de Amazoane. Hy freesde foar syn libben. Sjoch nei it filmke by dit nijsberjocht. Hoe moatst it útlizze dat it opbaarnen fan de Amazone earne goed foar is? Wêrom soenen de Brazilianen (lykas Nero?) harren eigen lân opbaarne?  De wrâld liket ynienen wekker te wurden tusken allegear nije feiten. En de sûndebok wie ek drekst fûn: Bolsenaro. Alle kranten sieten der boppe op en tweets fan ferneamde fuotballers en modellen waarden dield. Bolsenaro hie ek al in sûndebok fûn: de NGO’s.  Binne dat de ienige skuldigen? Hoe komt it dat de minsk it safier gean lit? Dêrom twa nije skeppingsgedichten: A en B. Om it mar begripe te kinnen hoe’t de minsk docht sa’t er docht.

 TWA SKEPPINGSGEDICHTEN  

A 

Yn it begjin wie der neat as it ûneinige.
It ûneinige rekke swier en skoep sa it einige.
Beppe wie ien mei it ûneinige en it einige.
Beppe makke ierde en neamde har Mem.
Yn it begjin wie Mem lykwols wyld en tsjuster.
En der wie noch nimmen.
Doe makke Mem fjoer en it waard ljocht.
Alle jûnen gong it fjoer efter de kym.
En alle moarnsskoften kaam er wer werom.
Mem wie grutsk op fjoer en neamde him Sinne.
Doe makke Mem beammen sadat der azem wêze koe.
No koe der mar omraak sykhelle wurde.
Ut ´e tûken en de blêden fan ´e beammen makke Mem Minsk.
Mem wie sljocht op Minsk.
Alle dagen liet Mem azem troch Minsk’s longen streame.
Alle dagen liet Mem Sinne de hûd striele fan Minsk.
Mem hold sa bot fan Minsk dat er alles wol foar Minsk dwaan woe.

O Minsk, sei Mem.
Ik hâld fan dy krekt sa ast bist.
Kinst my dyn triennen jaan.
Ik sil myn rivieren der mei folje.
Jou my dyn lilkens.
Ik sil it út myn djipste omheech donderje litte.
As lava oer myn rêch rôlje litte.
Ast wurch bist, meist dy deljaan op myn sêfte gerslannen.
Dyn winsken en dreamen sil ik foar dy ynkleurje mei reinbôgen fan leafde.

Minsk wie bliid en betanke Mem alle dagen.
Mem wie bliid en betanke Beppe alle dagen.
En ek al koe Minsk Beppe allinnich fan ferhalen,
dochs betanke er har alle dagen.

B

Alles wie al in skoftsje geande, de Selva
hime as in hjitte simmer, de dea,
de hurde leafde fan in god, litte wy him Nero neame.
Nero wie grutsk op ´e selva, mar dreamde
oer takomstige glêzen stêden.
Hy foarseach in drege skepping, mar toch.
Tusken it flamjende kreëarjen troch, song er lieten
as hie er Troje ferslein, en doe tadaaa: It Gouden Hûs.
It Gouden Hûs rekke swier fan fertinkingen.
As Miggen op in bonkjende ier,
kamen de moarnsblêden út alle hoeken fan ´e wrâld.
Trije wiken wie der neat oer it Gouden Hûs skreaun,
mar no wie de loft fol tonger en bliksem.
Reekgerdinen waarden iepenlutsen;
it WNF, de INPE en NASA waarden rieplachte,
lykwols  skriuwers as Cassius Dio en Tacitus.

Ik skink jim myn soan Bolse-Nero, sei Nero doe gau.
Bolse-Nero betanke syn heit en sei tsjin de minsken:
Lit jim jild streame yn fûnsen en oare subsydzjefoarmen.
Jou jim lilkens oan alle NGO’s, dan meitsje ik der wat moais fan.
Ik jou jim apatyske romten mei Soja, de selva,
in grize wale.

Bolse-Nero wie bliid en betanke de Miggen.
Nero betanke de selva of de Simmer,
wa't ek mar earder wie, eltsenien seach
en swijde ferstive yn in wrâld fan flammen.

6 augustus 201917 maart 2020

Hiroshima, 6 augustus 1945

Earste moannegedicht augustus fan Sytse Jansma

Hjoed, 6 augustus, is der yn Hiroshima de betinking fan de atoombomramp yn 1945. De uraniumbom ‘Little boy’ waard op 9500 meter hichte boppe de stêd los litten. Under de oanfal hie de stêd sa’n 255.000 ynwenners. Doe’t de ‘a-bomb’ om 8.15 oere eksplodearre, kamen frijwol drekst 78.000 minsken om it libben as gefolch fan de ûntstiene druk en de yntinse waarmte dy’t frijkaam. It totaal oantal deaden rûn úteinlik nei de 140.000 ein 1945. Noch hieltyd binne der hibakusha’s (en bern dêr fan ) dy’t lêst hawwe fan de gefolgen fan dizze ramp.

De boargemaster (Kazumi Matsui) fan Hiroshima sei hjoed yn syn speech dat Japan it ferdrach ûndertekenje moat dat nukleêre bommen ferbanne wol. Neffens minister-presidint Shinzo Abe is dat noch net sa maklik. De Treaty on the Prohibition of Nuclear Weapons (TPNW) is yn july 2017 troch 122 lannen ûndertekene, útsein Japan en de USA.

Klik hjir foar de boarne fan de ynlieding

Hiroshima, 6 augustus 1945

dit fers is in oanklacht tsjin nukleêre wapens
no’t ik wit hoe beheind piloaten, minsken, lannen

dat dan dochs it lûkje iepengiet, in ‘little boy’
boppe boartsjende skoallebern
in heit op ´e fyts nei wurk, in wachtsjende mem
op ´e treppen fan it sintraal stasjon

dat it samar omset wurde kin
yn inkele sekonden

minsken, pratende mei-inoar,
elkoar fol libben yn ´e eagen sjen,
gewoan sizze wat se op dat momint
even sizze woenen

ta sisterjende hompen fleis

in minsk, datst der bist,
en dan samar net mear

en dat alles dêrnei as yn in delirium
delslacht, as swart-helske rein

op it oerstallige; de kopkes op tafel,
it boartersguod yn ´e tún, de klean
yn ´e kast

en datst ûnder de brokstikken
fan wat in hûs west hat,
inkeld ferbrizele bonken fine kinst

wite poeier dat opstoot
by in allersêftst sigentsje

Gedichten fan de moanne

heale moanne

Russysk mearke

Papel Solo

Wrâldrekôrs

Cambuur thús

Twa skeppingsgedichten

Hiroshima, 6 augustus 1945