Elmar Kuiper is RIXT-dichter fan de moanne jannewaris. Yn novimber 2019 skreau er de gedichterige ‘Mem Ganges’ yn Kolkata (Calcutta), dêr’t er in optreden hie op de Chair Poetry Evenings. Op de lêste dei fan it poëzyfestival makken hy en guon kollega-dichters mei in plezierboat in lange tocht oer de Ganges. Kuiper: ‘Ik stoarre yn it wetter en moast tinke oan mem, dy’t fan ’t simmer slim siik wie. Yn it fers lis ik in link tusken de fersmoarge, hillige rivier en ús mem, dy’t ûngenêslik siik wie. Har siswize wie: as it myn tiid is is it myn tiid.’ De rige wurdt opnommen yn Kuiper syn nije bondel: Wite Mûle, Swarte Molke, dy’t fan ’t maitiid by Hispel ferskine sil.
Mem Ganges I Yn ’e boarne baait in wurd, oan ’e oere klinkt in kowebel. Mem Ganges draacht har pine yn ’t liifjurk. In fûgel mei skerpe flerken hinget stil yn ’e loft. In oare fûgel sirkelet rûntsjes om ’e skiere flatblokken. Ja, ik ha God oerboard kipere. Ja, de geast tûket ôf, hat de mûle fol modder, ropt smoarge dingen, raast mei de mûle fol gif.
II De sinne boppe Arundhathi’s wynbrauwen is Prusysk blau, as ús plezierboat ôfset, in pryster sjongt. Hearlik dochs, sa te wêzen yn in lân, dêr’t it Ingelsk sa funny klinkt. Mar do liedst my ôf, mei dyn suchtige liif, dyn flotten gers en it ôfeart fan dyn stêd. Bisto myn mem, dy’t seit dat de minskheid útrûge wurdt? Doarsto dy mem te neamen? Ik harkje en hingje oer de reling hinne en sjoch yn dyn mostergiele antlit, Ganges.
III Do bist myn mem op ’e driuwende help en ik bliuw by dy, hâld dyn hân beet. Dyn ieren, sa wûnderlik tsjok. Noch in scan en do leaust de útslach net. Mar it plak yn dyn holle is gjin eilân, dêr’t wy samar hinne farre en fakânsje hâlde en sinnebaaie. It is de dea, mem, de dea, dy’t mei in swart antlit yn ’e frontaalkwab plakjeboartet, dy sa rêstich en myld makket. Do flústerest heas: Dan is it myn tiid, soan. Joust it op? Do bist en bliuwst myn mem, dy’t myn sûnen wasket, al leau ik der neat fan. Der kritet in rôffûgel yn it fynstof.
IV As it kwea him reiniget fan it kwea, sil ik skjin en suver wêze mem, sil ik rêstich streame, oant de dea my fûl oan ’e pikheak slacht. As der gjin ein en begjin is, sil ik lizze oan dyn oer en fersûpe yn ’e boarne. No goed, ik lit it sa. Immen seit: ‘Hello sir, picture please’ en ik meitsje rare minen, kin my der net útwine en sis ferstuivere: ‘Okay!’
V We farre in ein boppe de stream. Kolkata leit as in wite waas foar ús eagen. Katyayani wol op ’e foto mei de guodlike reus. Noch wennet de mins yn it tsjuster; ik hear it dy sa sizzen. Ik strek de rêch en glimkje rûtinearre. It goede sil oerwinne ek al leau ik net yn it kwea. Ashutosh laket en Anindina fynt dat myn eagen sa helder as de Himalaya binne.
VI Tagore, ik wol de klaai fan my ôfspiele, in lichte toan oanslaan, in muntsje yn dyn wêzen smite. Do hoechst net ôf te ljochtsjen, maat. It tonkje fan dyn flearmûs baarnt. Wat kin ik dy ferwinskje? It libben is ommers in daudrip op in lotusblêd. Mar de dea dan, Tagore, dy is sa hurd en fretterich.
VII God, ik lies Krishnamurthi stikken, mar wat ha ’k deroan, 7500 km fan hûs, stoarje ik oer de reling yn it wetter en sjoch heit ûnder it kowejaar, knipend en lûkend oan ’e oeren. Ik hein in glimp op fan dy: do hast de tonge út ’e mûle en stikst en strykst de naden. Ik hear Brian, kompaan, oarlochsfeteraan en grut dichter sizzen, dat de lidden yn aparte sekken moasten. Hy skriuwt fersen as tuorrebouten, as rikke iel. No flean ik werom en breidzje in ein oan dit fers, mem, wylst Keisang my betsjinnet, wetter skinkt yn in plastic beker, de stielen fûgel hiel even trillet boppe de oseaan.
Prachtich Elmar, wat moai is alles beskreaun. Suver in skilderij, in film. Ik hear wetter, muzyk en sjoch dyn mem. Safolle..